خبرگزاری مهر - گروه دین و آئین: الگو گرفتن از زندگی ائمه علیهم‌السلام جزو موارد مورد تاکید در معارف اسلامی و در جهت ساختن سبک زندگی مناسب برای مؤمنان است، در زندگی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها باید دقیق شد، با نگاهی نو آن زندگی را شناخت و به معنای واقعی کلمه آن را الگو قرار داد. یکی از ابعاد زندگانی این بانوی بزرگوار نیایش‌های عاشقانه آن حضرت با خداوند تبارک و تعالی است. دعاهایی است که منسوب به حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها بوده و راهگشا برای کسب معرفت و رسیدن به کمال محسوب می‌شود.
دعا نزدیک‌ترین و مؤثرترین رابطه انسان با خداست. دعا در فرهنگ اسلامی از مهم‌ترین عبادات است؛ تا آنجا که خداوند در قرآن مجید پس از امر به دعا و وعده استجابت «وَقالَ رَبُّکُمُ ادْعُونی أَسْتَجِبْ لَکُم» می‌افزاید: کسانی که در برابر این رابطه نزدیک خلق و خالق تکبر می‌ورزند به زودی با ذلت وارد دوزخ می‌شوند: «اِنَّ الَّذینَ یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبادَتی سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ داخِرینَ». و در جایی دیگر از قرآن مجید می‌خوانیم: «قُلْ ما یَعْبَؤُا بِکُمْ رَبِّی لَوْلادُعاؤُکُم»؛ (بگو: پروردگارم برای شما ارزشی قائل نیست اگر دعای شما نباشد).
در اهمیت فوق‌العاده دعا در فرهنگ اسلامی همان بس که دعا زیباترین رابطه خلق با خالق است و باعث طراوت روح انسان و نور امید بر آن می‌شود. دعا انسان را به اصلاح خویشتن و تهذیب اخلاق دعوت می‌کند. دعا نزدیک‌ترین و مؤثرترین رابطه انسان با خداست. به هنگام دعا، انسان با تمام وجودش خدا را مخاطب ساخته و از فضل و رحمتش طلب می‌کند و با خضوع و تذلل او را می‌خواند و خواسته‌های خود را بی پرده به عرض او می‌رساند.
گفتنی است به هنگام دعا تمام حجاب‌ها میان خداوند و بندگان برداشته می‌شود و انسان، مستقیماً او را مخاطب قرار داده و تمام نیازهای خود را با او در میان می‌گذارد. اضافه بر این، شکی نیست که دعا نقش بسیار مؤثری در تربیت نفوس انسانی و سوق آنها به مراتب کمال دارد که بسیاری از آن غافل اند. با این‌که خداوند به انسان بسیار نزدیک است «وَنَحْنُ أَقْرَبُ اِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرید» ولی بسیار می‌شود که انسان با غفلت و بی توجهی از او فاصله می‌گیرد و دور می‌شود. دعا می‌تواند این دوری را تبدیل به نزدیکی کند و این فاصله را از میان بردارد چرا که انسان به هنگام دعا، قرب و نزدیکی خود را به خدا کاملاً احساس می‌کند. دعا همچون باران بهاری است که سرزمین دل‌ها را سیراب می‌کند و شکوفه‌های ایمان و اخلاص و عشق و عبودیت را بر شاخسار روح انسان ظاهر می‌سازد. دعا نسیم روح بخش قدسی است که همچون دم مسیحا عظم رمیم را به اذن الله حیات می بخشد.
دعا دریای مواجی است که گوهرهای فضائل اخلاقی را در درون وجود انسان پرورش می‌دهد. هر نفسی که با دعا همراه است ممدّ حیات است و مفرّح ذات و هر دلی که با نور دعا قرین است با تقوای الهی همنشین است. دعا کننده، وصول به مقاصد شخصی یا نوعی خود را از خدا می‌طلبد و خداوند تربیت و پرورش روحانی او را از طریق دعا می‌خواهد.
بر همین اساس حجت الاسلام والمسلمین محمود معرفت پژوهشگر مسائل دینی، از رهگذر شرح و دعاهای ایام هفته حضرت زهرا سلام الله علیها، زوایای پنهانی که در این ادعیه نورانی نهفته است را مطرح و مطالب آن تقدیم مخاطبان می‌شود. آنچه در ادامه می‌خوانید بخش نهم این سلسله مطالب است:
حضرت فاطمة (س) فی دُعاءِ یومِ السَّبتِ: اللّهُمَّ افتَح لَنا خَزائِنَ رَحمَتِک، وهَب لَنَا اللّهُمَّ رَحمَةً لا تُعَذِّبُنا بَعدَها فِی الدُّنیا وَالآخِرَةِ، وَارزُقنا مِن فَضلِک الواسِعِ رِزقاً حَلالاً طَیباً، ولا تُحوِجنا ولا تُفقِرنا إلی أحَدٍ سِواک، وزِدنا لَک شُکراً، وإلَیک فَقراً وفاقَةً، وبِک عَمَّن سِواک غِنی وتَعَفُّفاً.اللّهُمَّ وَسِّع عَلَینا فِی الدُّنیا، اللّهُمَّ إنّا نَعوذُ بِک أن تَزوِی وَجهَک عَنّا فی حالٍ ونَحنُ نَرغَبُ إلَیک فیهِ، اللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ، وأعطِنا ما تُحِبُّ وَاجعَلهُ لَنا قُوَّةً فیما تُحِبُّ، یا أرحَمَ الرّاحِمینَ.
یکی از جمله‌های درخواستی حضرت زهرا سلام الله علیها در دعای روز شنبه این جمله نورانی است که فرمودند: «اللهم وسع علینا فی الدنیا». این درخواست نشان می‌دهد، وسعت و گستره بسیار در حیات دنیوی یکی از مطلوبات اولیای الهی است.
در منظر قرآن کریم حیات دنیا در مقایسه با حیات آخرتی با عنوان قلیل و حیات آخرتی بسیار بزرگ و کثیر معرفی می‌شود، این معنا یکی از اصول اساسی در اعتقادات مسلمانان است. انسان مؤمن زندگی دنیوی و اخروی خود را بر مبنای این نگاه قرآنی پایه گذاری می‌کند.
حضرت زهرا سلام الله علیها در مقام تعلیم و ارشاد در این فراز از دعا به ما می‌آموزند مؤمنی که نگرشی اخروی دارد و کثرت حقیقی را در نظر می‌گیرد، باید حیات دنیوی خود را نیز متناسب با حیات اخروی تنظیم کند.
خداوند متعال در آیه ۳۸ سوره توبه می‌فرمایند: «…ارضیتم بالحیاه الدنیا من الاخره فما متاع الحیاه الدنیا فی الاخره الا قلیل»؛ آیا به زندگانی دنیا به جای آخرت راضی شده‌اید در صورتی که متاع دنیا در پیش عالم آخرت اندکی بیش نیست. معنای این آیه این است که انسان مؤمن نباید به کم راضی باشد بلکه به خاطر داشتن بینش آخرتی باید کثرت حقیقی را در عالم آخرت انتظار داشته باشد و خود را برای دستیابی به آن آماده کند.
حضرت زهرا سلام الله علیها در این فراز از دعا می‌خواهند این معنا را القا کنند که اگر چه حیات دنیوی در مقایسه با آخرت قلیل است اما می‌توان وسعت آن را از خداوند متعال درخواست کرد. واژه قلیل در این آیه بر هر دو جهت کمی و کیفی دلالت دارد، جنبه کیفی قلت دنیا به این دلیل است که خداوند محدودیت در بهره‌مندی از امکانات دنیوی را تقدیر کرده است. اما همین موارد محدود به خواست خداوند و تزریق کیفیت از جانب حق تعالی می‌تواند وسعت پیدا کند.
به همین خاطر است که حضرت زهرا سلام الله علیها از خداوند متعال اینگونه درخواست می‌کند: بارالها حیات دنیوی مرا از نظر کیفی چنان گسترش و وسعت عنایت کن که شایسته یک انسان آخرت‌بین باشد.
پیامبر اکرم (ص) درباره دنیا فرمودند: «الدنیا مزرعه الاخره»، دنیا محل کاشت و آخرت محل برداشت است. بنابراین هر چه انسان بتواند در حیات دنیوی کاشت بهتر و با کیفیت‌تری داشته باشد در عالم آخرت برداشت‌های بهتری خواهد داشت. از این جهت جمله نورانی حضرت زهرا سلام الله علیها که فرمودند «اللهم وسع علینا فی الدنیا» این معنا را می‌رساند که اگر انسان در ظرف محدود دنیا موفق به انجام اعمالی با کیفیت و در درجه اعلا بشود، به همان نسبت آخرت بهتری خواهد داشت. آموزه فاطمی سلام الله علیها در این دعا اشاره به ورود برکت الهی به زندگی دنیوی انسان مؤمن با عنوان وسعت دارد. بر این اساس وسعت معادل با برکت است و گویی انسان مؤمن با این درخواست از خدای متعال می‌خواهد که وجودش را در عرصه‌های مختلف زندگی مبارک قرار دهد. وسعت و برکت در حیات دنیوی، فضل و لطف الهی در عالم آخرت را با خود به ارمغان می‌آورد.
نکته مهم دیگری که در دعای حضرت زهرا سلام الله علیها وجود دارد این است که آن حضرت از ضمیر متکلم مع الغیر «نا» به معنای «ما» استفاده کردند. استفاده از ضمیر ما در دعا بیانگر این مطلب است که حضرت زهرا سلام الله علیها این درخواست را به خود و خاندان خود اختصاص ندادند بلکه همه علاقمندان به اهل بیت علیهم السلام را مشمول این درخواست کردند.
نظر شما